تعیین عیار سرمی ۲۵- هیدروکسی ویتامین ۳d در زنان یائسه ایرانی و بررسی ارتباط آن با میزان تراکم استخوان و سطح هیدروکسی پرولین اوره

ویتامین d نقش کلیدی در متابولیسم کلسیم و فسفر بعهده دارد. همچنین عامل مهمی در رشد و استحکام استخوان و دندانها بشمار می رود. بمنظور بررسی وضعیت ویتامین d در زنان یائسه و ارتباط آن با میزان تراکم استخوان و سطـــح ادراری هیدروکسی پرولین، عیار سرمی 25- هیدروکسی ویتامین 3 d ، تراکم استخوان و هیدروکسی پرولیـــن تام ادرار در 85 نفر از زنان یائســـه (محدوده سنی 67-49 سال) تعیین گردید و رابطه بیـــــن آنها مورد بررســی قرار گرفـــت. بیماران واجـــد شرایـــط از میان مراجعیـــن به مرکـــز سنجـــش تراکـــــم استخوان بیمارستان لقمان حکیـــم انتخاب شدنــــد. اندازه گیری عیار سرمـی 25- هیدروکسـی ویتامیـــن 3 d و نیــــز سطح ادراری هیدروکســــی پرولیـــن بترتیـــب با استفاده از روشهای hplc ( high performance liquid chromatography ) و اسپکتروفتومتری ـ برای اولین بار در ایران ـ انجام پذیرفت. میزان تراکم استخوان نیز با روش dual energy x-ray absorptiometry در نواحی ستون فقرات کمری و استخوان ران ارزیابی شد. دامنه عیار 25- هیدروکسی 3 d سرم بین ng/ml 0/64-8/3 (میانگین و انحراف معیار ng/ml 4/11 ± 3/17) بود. 38% از زنان مورد بررسی دچار کمبود ویتامین d (کمتر از ng/ml 12) بودند. در اندازه گیری تراکم استخوان ستون فقرات ( l2-l4 )، 34% از بیماران دارای تراکم استخوانی نرمال، 39% موارد دچار استئوپنی و 27% آنان دچار استئوپوروز بودند. در اندازه گیری تراکم استخوان ران (تراکم تام)، 6/50% موارد نرمال، 47%موارد دچار استئوپنی و 3/2% بیماران دچار استئوپوروز بودند. نسبت عیار هیدروکسی پرولین به کراتینین ادرار بعنوان شاخص هیدروکسی پرولین بکار گرفته شد و دامنه آن بین mmol / µ mol 0/51-5/3 (میانگین و انحراف معیار mmol / µ mol 8/8 ± 8/14) بود. رابطه معنی داری بین سطح سرمی 25- هیدروکسی ویتامین 3 d و میزان تراکم استخوان ستون فقرات مشاهده شد(05/0 < ‍ p و 21/0= r )، لیکن رابطه معنی داری با میزان تراکم استخوان ران بدست نیامد. میزان هیدروکسی پرولین ادرار هیچگونه رابطه معنی داری با سطح سرمی 25- هیدروکسی ویتامین 3 d و همچنین میزان تراکم استخوان ستون فقرات و ران نداشت. بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گرفت که کمبود ویتامین d در زنان یائسه ایرانی بطور رایج مشاهده می شود و عیار سرمی 25- هیدروکسی ویتامین 3 d با میزان تراکم استخوان ستون فقرات همبستگی معنی داری نشان می دهد